اگر بهتازگی وارد رشته معماری شدهاید، احتمالا تا الان نیازی به طراحی پلان نداشتهاید. ما در وبسایت معماری صفر تا صد آموزش طراحی پلان را یاد خواهیم داد و نکات و روشهای مفیدی را برای داشتن پلانهای بهتر در اختیارتان خواهیم گذاشت.
پلان طبقات معماری چیست؟
هدف از پلان طبقات، نشاندادن نقشهای با ابعاد و مقیاس از فضاهای داخلی یک ساختمان است که روابط فضایی و جانمایی عناصر کلیدی همچون بازشوها، اشیا و ضخامت دیوارها را به تصویر میکشد.
پلان طبقات همیشه نمایی از بالا از فضاهایی که ایجاد میکنید را بهصورت برشی افقی از ارتفاع 1200 میلیمتری در طول کل طبقه نشان میدهد. هرچیزی پایین یا بالای این سطح مقطع به صورت نقطهچین یا خطچین نشان داده میشود، مثلا پنجرهای کوتاه یا ردی از پله.
چطور باید پلان طبقات معماری ترسیم کرد؟
قبل از شروع ترسیم پلان معماری باید مطمئن شوید که به تمامی محدودیتهای سایت و شرایط پروژه آگاهی دارید. این محدودیتها عبارتند از:
- محدودیتهای قانون محلی مانند اندازه، ارتفاع و عناصر حفاظتشده
- محدودیتهای سایت مانند حروف چینی، عناصر پیرامونی و دسترسی
- ویژگیهای سایت مانند مسیر تابش آفتاب، دید و منظر، خطوط ملکی
- بریف پروژه به معنای خواسته و نیازهای سرویس گیرنده
اینها حد و مرزهای پلان شما را تعیین میکنند که باید در اندازه، جانمایی و چیدمان فضایی به آنها توجه کرد.
براساس پلان طبقات میتوان نقشههای دیگری همچون پلان معکوس طبقات را تهیه کرد که دسترسی، نورپردازی و حرکت را تکمیل میکنند.
در هنگام طراحی پلان بهتر است نقشهها منطبق بر هم ترسیم شوند؛ یعنی اگر به صورت دستی طراحی میکنید، نقشهها را روی هم بیندازید و اگر با برنامه CAD کار میکنید، بهتر است نقشهها براساس هم کشیده شوند. این کار باعث میشود محدودیتها و عناصر سایت یادآوری شده و انعطافپذیری کار را بالا میبرد.
در طرحها و اسکیسهای اولیه، سرعت مقوله مهمی است. اینکه کار خیلی هم دقیق نباشد، اهمیت چندانی ندارد. جای دقیق در و پنجرهها ضروری نیست، فقط باید کلیت آن درک شود. هدف این است که شما بهسرعت به پلان رسمی مدنظر خود دست پیدا کنید.
در این مرحله تمرکز باید بر روی تخصیص و پیوند عناصر، چیدمانها و الگوهای گردش در فضا باشد و نیاز نیست خود را با ابعاد اتاقها درگیر کنید. فقط کافیست با حرکت، نورپردازی و احساس کاربر از تجربه اول، فضای پلان را بسط دهید.
گام بعدی در آموزش طراحی پلان چیست؟
در قدم بعد بهتر است شبکهای تهیه کنید تا بتوان بهکمک آن چیدمان و تخصیص فضاهای مورد نیاز را مشخص کرد. این شبکه میتواند مربع، مستطیل یا حتی دایره باشد. هدف، معرفی مکانیزم و راهنمایی برای چیدمان پلان است.
از روشهای ترکیبی، طراحی پلان دستی و کامپیوتری، نترسید! این مرحله از تولید نقشه به ذهن باز و جریان منعطف احتیاج دارد، پس با هر روشی که راحت هستید، کار را پیش ببرید. اما پلان نهایی را در برنامههایی همچون CAD رسم کنید، چون پلان دستی زمخت و غیررسمی به نظر میرسد.
پلان طبقه نباید صرفا به صورت دوبعدی رسم شود. بهتر است وقتی به چیدمان کلی فضایی رسیدید، مدل سهبعدی سادهای از آن تهیه کنید تا حجم و فرم کلی را نیز نشان دهد. این مدل سهبعدی میتواند ماکت فیزیکی باشد یا طرحی کامپیوتری، مثلا با نرمافزاری مانند اسکچآپ که برای این کار بسیار مناسب است.
طرح معماری همیشه درحال بسط و اصلاح است و خیلی کم پیش میآید که سریع به جواب نهایی برسید. ازاینرو، روش بسط پلان بسیار مفید است، چون روند کار را سریعتر کرده و سازگاری بیشتری دارد.
برای طراحی پلان از چه نرمافزارهایی میتوان استفاده کرد؟
همانطور که اشاره شد، برای طراحی پلانهای رسمی، بهتر است از نرمافزار اتوکد استفاده کنید و فهرستی از برنامههای محبوب در این زمینه نیز عبارتند از:
- اتوکد
- اتوکد برای لپتاپ (که سهبعدی را پشتیبانی نکرده و نسخه ارزانتری از اتوکد کامل است)
- وکتورورکس (VectorWorks)
- رویت
- آرشیکد
نکات مهم در آموزش طراحی پلان
نتیجه نهایی دقیق و مرتب و تمیز از ویژگیهای پلان خوب و طراحی خوب پلان در معماری است. برای این امر دانستن چند نکته مهم ضروری است.
مقیاس
اینکه پلان طبقات شما مطابق مقیاس معماری ترسیم شده باشد، اهمیت زیادی دارد. در برنامههایی مانند اتوکد، مقیاس همیشه 1:1 است که در واقع ترسیم براساس اندازه واقعی صورت میگیرد. در نتیجه شما باید موقع پرینت گرفتن، مقیاس مدنظر خود را در تنظیمات برنامه یا پرینتر انتخاب کنید.
اگر به صورت دستی پلان طراحی میکنید، بهتر است برحسب ابعاد کلی ساختمان و میزان جزئیاتی که قرار است نشان داده شود، مقیاس 1:100 یا 1:50 را انتخاب کنید. در برخی موارد مقیاس 1:200 نیز برای طرحهایی که به جزئیات کمتری احتیاج دارند نیز مفید است.
ضخامت خطوط
ضخامت خطوط در واقع قطر هر خطی است که در طراحی پلان استفاده میشود. این کار باعث میشود نقشه شما لایهبندی شده و سلسلهمراتبی برای آن تعریف شود که علاوه بر خوانایی و درک راحتتر آن، انسجام گرافیکی بهتری ایجاد میشود.
برای مثال، جهت خوانایی بیشتر، دیوارهای برشخورده در پلان طبقات همیشه باید برجستهترین عنصر به نظر برسند، پس از ضخیمترین خط برای ترسیم آنها استفاده میشود. گاها علاوه بر ضخامت خط، درون آنها را نیز با سایهای تیره هاشور میزنند.
بیشتر برنامههای CAD ضخامت خطوط را در لایهها و رنگهای جداگانهای دستهبندی کردهاند که تشخیص آنها را هنگام طراحی ساده کرده است. بعضی از معماران برای هر جزء، ضخامت خط متفاوتی استفاده میکنند، اما بهتر است آنها را نهایتا با 5 متغیر تعریف کرد تا طراحی و روند کار ساده شود.
در هنگام پرینتگرفتن نیز همه خطوط باید سیاه یا خاکستری باشند.
لایهها
لایهبندی به سازماندهی طرح شما و ضخامت خطوط کمک میکند. برای مثال، لایه «دیوار» میتواند ضخامت و رنگ خاصی داشته باشد و هر خط و عنصری که در این لایه رسم شود، چنین ویژگیهایی خواهد داشت.
در برنامه گزینهای وجود دارد به نام «انتخاب بر اساس لایه». این امکان برای شما وجود دارد تا هر چیزی درون این لایه را انتخاب یا پنهان کنید. این امر روند کار را بهبود میبخشد.
آموزش ترسیم پلان معماری
در انتهای آموزش ترسیم پلان معماری قصد داریم به عناصر واحد تشکیلدهنده پلان معماری و اینکه چطور باید نشان داده شوند، بپردازیم.
دیوارها و ستونها
دیوارها و ستونها مهمترین عنصر در پلان طبقات هستند، چون بخش عمدهای از ساختار پلان را تشکیل میدهند. پس در عین برجستهکردن آنها، باید دیوارها و ستون را در پلان حل و با سایر عناصر نقشه ترکیب کرد.
درها
درها و بازشوها را باید با دومین سطح ضخامت خط ترسیم کرد. به یاد داشته باشید که همواره باید جهت چرخش و بازشوی آنها را نیز در پلان مشخص کرد.
جهت بازشوی درهای کشویی نیز باید با پیکان جهتدار نشان داده شود.
پنجرهها
پنجرهها را میتوان با ضخامت خط درها رسم کرد. فراموش نکنید که جانمایی شیشه و قاب دور آن نیز باید مشخص باشد.
پلهها
پلههای بالاتر از ارتفاع 1200 میلیمتری در هر طبقه (خط برش پلان) باید به صورت خطچین نشان داده شوند. جهت پلهها نیز با پیکان جهتدار نشان داده میشود. تعداد پلهها نیز بهتر است مشخص باشد.
مبلمان
مبلمان مقیاس و نحوه استفاده از فضا را مشخص میکنند. پس استفاده از مبلمان برای فهم بهتر پلان و ارائه و فروش طرح به کارفرما یا مخاطب ضروری است.
دسترسی
ورودی اصلی به ساختمان باید بهخوبی در پلان شاخص باشد.
ابعاد
پلان همیشه باید در مقیاس مناسب پرینت شود اما اندازهگذاری باعث میشوند که دیگران در نگاهی اجمالی درک و تجربه بهتری از پلان داشته باشند.
نامگذاری فضاها
نام هر فضا باید بهطور واضح در نقشه مشخص باشد.
کد ارتفاعی
کد ارتفاعی هر قسمت باید زیر نام هر فضا آورده شود.
زمینه
طرح سایت بلافاصله باید نشان داده شود. طبقات بالاتر را نیز میتوان با ضخامت خط نورپردازی نشان داد.
Comments