کانسپت در معماری چیست؟

تعریف کانسپت

وقتی درباره معماری صحبت می‌کنیم، کانسپت در معماری، ایده، فکر یا تصوری است که ستون‌فقرات و اساس یک پروژه طراحی را شکل می‌دهد و آن را پیش می‌برد. این کانسپت نیروی محرکه و هویت پشت پیشرفت پروژه‌هاست و در تمامی مراحل پروژه ازش استفاده می‌شود.

هر پروژه معماری باید برگرفته از یک کانسپت باشد.

کانسپت معماری، معنا و دلیل محصول نهایی (ساختمان یا ساختار تکمیل‌شده) است و جزو اولین بخش‌های فرآیند طراحی محسوب می‌شود که مانند یک بذر بعد از کاشت به پرورش نیاز دارد. باز هم مانند یک بذر ممکن است از منابع وسیعی آمده باشد و تغییرات و نتایج متنوعی را رقم بزند.

کانسپت در معماری را می‌توان عنصری دائمی و با‌ثبات در نظر گرفت که از ابتدا تا انتهای پروژه همراه است و در طول این فرآیند از اهمیت آن کاسته نمی‌شود.

همان‌طور که گفته شد کانسپت معماری را می‌توان یک ایده، تصور، فکر، برداشت، فلسفه، عقیده، الهام، اندیشه، قصد، نظریه، تصویر، نقشه یا فرضیه دانست.

در وبسایت معماری می‌خواهیم شما را با ریشه‌ها، اثرات، اهداف و اهمیت کانسپت معماری آشنا کنیم تا بتوانید رویکرد طراحی موفق و ناموفق را از یکدیگر تمییز دهید.

کانسپت در معماری از کجا نشأت می‌گیرد؟

کانسپت معماری در وهله اول باید بر اساس سه حوزه کلیدی زیر شکل بگیرد:

• سایت پروژه؛ اقلیم، جهت‌گیری، دید و منظر، دسترسی، زمینه، تاریخچه، کاربری و به‌صورت کلی عوامل تحلیل سایت.
• تفهیم‌نامه طراحی؛ الزامات و نیازهای کارفرما و ساختمان، جانمایی و انطباق، بودجه ساخت.
• گونه‌شناسی ساختمان؛ نوع و کاربری ساختمان.

این سه حوزه اهمیت و نقش به‌سزایی دارند اما کانسپت در معماری می‌تواند به‌طور کامل یا بخشی از آن از برنامه ساختمان، فرهنگ، جامعه، فناوری و احساسات نشأت گیرد.

بااین‌حال، یک اثر معماری اغلب پایه و اساسی قوی دارد و به‌خوبی با زمینه و سایت ارتباط برقرار می‌کند، در نتیجه تحلیل سایت نقش مهمی در تولید و توسعه کانسپت معماری دارد. این مفهوم در ادامه با تفهیم‌نامه طراحی و گونه‌شناسی ساختمان نیز تکمیل و پشتیبانی می‌شود.

برای مثال به نمونه‌ای از کارهای لو کوربوزیه در تحلیل فرم ساختمان و نحوه دستیابی به کانسپت معماری نگاهی بیندازید.

کانسپت در معماری بر چه چیز و چگونه تاثیر می‌گذارد؟

کانسپت معماری باید بر کل پروژه تاثیرگذار باشد که این حوزه‌ها عبارتند از:

• فضای داخلی و بیرونی؛ جهت‌گیری، جرم‌گذاری، فرم، بازشوها، ارتفاع و نور.
• منظر؛ سطوح نرم و سخت، انواع کاشتنی‌ها، مقیاس نقاشی و نحوه چیدمان کاشت.
• مبلمان؛ رنگ، سبک، بافت و جنس.
• تجهیزات و اتصالات؛ ژانر، سبک، مقیاس، میزان و جنس.
• ساختار؛ سَبُک، سنگین، سنتی، مدرن، بومی.
• مصالح؛ رنگ‌ها، سختی یا نرمی، فرسایش در برابر هوا، انواع، سبک‌ها، بومی، محلی.

هر وجه از پروژه باید برگرفته از یک کانسپت باشد که می‌تواند یک رویکرد مفهومی منفرد برای کل پروژه باشد یا هر جنبه از آن کانسپت منحصربه‌فردی داشته باشد.

چرا باید کانسپت داشته باشیم؟

یک کانسپت معماری قوی به معمار و طراح در زمان تصمیم‌گیری درباره طرح، مسیر و چارچوب مشخصی را نشان می‌دهد. در واقع با پیشنهاد نوعی کتاب قانون، روشی برای فکر کردن را در اختیار قرار می‌دهد.

وقتی پرسشی پیش می‌آید یا باید تصمیمی گرفته شود، از کانسپت استفاده می‌شود تا با پارامترهای خود روش‌های فکرکردن برای رسیدن به راه‌حل را نشان دهد و هدف طراحی را در شرایط مختلف حفظ می‌کند.

کانسپت معماری، معماران را از پاگذاشتن به مسیرهای متعدد بازمی‌دارد، چون این جهت‌گیری‌های بی‌پایان فقط مانعی در برابر درستی و حقانیت معماری خواهند بود.

در محافل دانشگاهی و حرفه‌ای، تفاوت بین یک پروژه موفق و یک کار متوسط، قدرت کانسپت معماری آن است و اینکه صراحت و وضوح آن در طول پروژه حفظ شده یا از بین رفته است.

معماری به عمق و معنا احتیاج دارد و هرچه منسجم‌تر و مرتبط‌‌‌ تر باشد، موفق‌تر و جذاب‌تر خواهد بود. کانسپت در معماری به طرح غنا می‌بخشد.

وقتی روش و فرآیندی وجود داشته باشد که بتوان به آن تکیه کرد، دیگر شروع پروژه جدید دلهره‌آور نخواهد بود و این اهمیت کانسپت در معماری را نشان می‌دهد.